Z żalem informujemy, że dnia 10. 08. 2024 r. zmarła
Poświęcenie tablicy pamiatkowej w Wojkowie - miejsca naszych odwiedzin
2009-08-25
Bogusławscy w parafii Wojków - najważniejsze fakty z dziejów rodziny
Majątki Bogusławskich położone w parafii Wojków.
Notki biograficzne osób wymienionych na tablicy epitafijnej wiszącej w kościele wojkowskim.
BOGUSŁAWSCY W PARAFII WOJKÓW
Najważniejsze fakty z dziejów rodziny, z okresu, kiedy Bogusławscy mieszkali w parafii wojkowskiej:
1) Sierpień 1696 roku - Marcin Bogusławski, były dziedzic Wrzeszczewic bierze w posiadanie, tytułem zastawu od Michała Malskiego, wieś Włocin (z przyległymi osadami) w parafii Wojków.
2) Wrzesień 1723 roku - Andrzej Bogusławski komornik graniczny sieradzki, syn Marcina wykupuje z rąk Michała Malskiego wsie należące do parafi wojkowskiej: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie za 20 tys. zł. pol.
3) W latach 1728-29 trwają waśnie i spory prawne między Bogusławskimi a sąsiadami Borzysławskimi o uczynione wzajemnie zbrojne zajazdy (zakończone wyrokami Trybunału Koronnego). W wyniku tych zajazdów poraniona zostaje Katarzyna z Gorzyńskich Bogusławska (przebite na wylot dzidą ramię i bok) oraz jej sługa Jakub Dynerowicz. Dwór Bogusławskich we Włocinie zostaje zdewastowany. Efekt zajazdów jest tragiczny również dla Borzysławskich – umiera w wyniku ran (z ręki Józefa Wężyka) Franciszek Borzysławski, dziedzic części Grzymaczewa oraz Mikołaj Markowicz, jego poddany. Przyczyną owych waśni i napaści było wejście w zboże (rosnące na polach Łukasza Borzysławskiego) koni należących do Bogusławskich, które Borzysławski zajął i zamknął w swoim folwarku.
4) Lipec 1729 roku - umiera Andrzej Bogusławski. Dziedziczą po nim majątek (wsie: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie) jego dzieci zrodzone z Katarzyny Gorzyńskiej – dwie córki: Barbara i Elżbieta oraz trzej synowie: Franciszek Kasaewry, Ignacy Piotr oraz Jakub.
5) Wrzesień 1729 roku – Katarzyna z Gorzyńskich, wdowa po Andrzeju Bogusławskim, wychodzi ponownie za mąż za Józefa Wężyka, dziedzica Stoku i przenosi się wraz z dziećmi Bogusławskimi do majątku męża. Dobra Włocin puszcza w dzierżawę.
6) Kwiecień 1730 roku – umiera Józef Wężyk. Owdowiała Katarzyna z Gorzyńskich 1v. Bogusławska 2v. Wężykowa zostaje usunięta z posesji w Stoku przez brata zmarłego – Dominika Wężyka, który przy okazji przywłaszcza wiele rzeczy należących do Bogusławskich między innymi: kilka skrzyń i szkatuł z cennymi przedmiotami, srebra, naczynia kryształowe i fajansowe, meble, części od karety i kolaski, wóz, malowany parawan, wielki obraz, który wisiał nad drzwiami.
7) W 1734 roku, w wyniku wojny domowej o tron po Auguście II między Stanisławem Leszczyńskim i Augustem III, zniszczonych zostaje wiele wsi w woj. sieradzkim. Przyczyną tych zniszczeń są liczne przemarsze i popasy wojsk polskich, saskich i rosyjskich. Znaczne straty poniosła parafia Wojków. W 1735 roku Franciszek, Ignacy i Jakub Bogusławscy, dziedzice Włocina, skarżą się Królowi za pośrednictwem posłów o to, że żołnierze z komendy stacjonującej w Kaliszu wyrządzili im wiele krzywd i aby zaprzestano pustoszenia majątku przez wojska koronne i rosyjskie.
8) W 1740 roku Bogusławscy, dziedzice Włocina, odbierają dług (75 złotych monet ) z rąk kasztelana sieradzkiego Antoniego Mycielskiego.
9) W 1756 roku prowadzony jest proces między Bogusławskimi, dziedzicami Włocina a Marianną i Zygmuntem Kiedrowskimi o prawo do wykupienia części dóbr Włocin.
10) W latach 1769-72 Bogusławscy uczestniczą w konfederacji barskiej, broniąc wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej. Rotmistrzem jednego z oddziałów sieradzkich jest Franciszek Bogusławski. W kwietniu 1770 r. we Włocinie u Bogusławskich gości marszałek konfederacji barskiej województwa sieradzkiego Ignacy Gałecki.
11) W latach 1778-82 trwa postępowanie spadkowe po zmarłych – Katarzynie i Andrzeju Bogusławskich.
12) W 1782 roku Jakub i ks. Ignacy Piotr Bogusławski odstępują swoje działy na wsiach: Włocin, Chudoba, Stelmachy, Kije, Niwa, Pęczek, Jarychy i Grzymaczew starszemu bratu Franciszkowi Ksaweremu Bogusławskiemu.
13) W 1788 roku umiera Jakub Bogusławski, pozostawiając po sobie owdowiałą Mariannę z Chodakowskich i dzieci: Annę, Walentego, Ignacego i Antoniego Onufrego.
14) W 1791 roku, w październiku, Bogusławscy poparli wyniki prac Sejmu Czteroletniego. W imieniu rodziny składa swój podpis pod dokumentem akcesyjnym na rzecz Konstytucji 3 Maja Franciszek Ksawery Bogusławski, dziedzic Włocina. Tego roku Franciszek Ksawery Bogusławski, dziedzic Włocina procesuje się z sąsiadami z Grzymaczewa – Borzysławskimi o zwrot rzeczy i zwierząt zagrabionych jego poddanym.
15) Luty 1796 roku – umiera Franciszek Ksawery Bogusławski. Spadłe po nim dobra w parafii wojkowskiej (wsie: Włocin, Chudobę, Stelmachy, Kije, Niwę, Pęczek, Jarychy i części w Grzymaczewie) oraz dobra Smaszków i części w Kostrzewicach dziedziczą jego dzieci: Tekla Elżbieta Mokrska, Julianna Kurcewska, Maksymilian Edward i Ludwik Bartłomiej oraz zięć płk. Józef Byszewski, wdowiec pozostały po śmierci Krystyny z Bogusławskich 1v. Łubieńskiej 2v. Byszewskiej.
16) W latach 1808-1809 Antoni Onufry Bogusławski (syn Marianny z Chodakowskich i Jakuba małżonków Bogusławskich) dzierżawi rodzinne dobra Włocin od swojego brata stryjecznego Maksymiliana Edwarda, mieszkającego w Kaliszu.
17) W 1812 roku Walenty Bogusławski (syn Marianny z Chodakowskich i Jakuba małżonków Bogusławskich) dzierżawi dobra Stok położone w parafii wojkowskiej od Marianny z Zakrzewskich Wągrowskiej. Po nim dzierżawę przejmuje jego brat Ignacy. W czerwcu 1814 roku wspomniany Ignacy Bogusławski odstępuje od dzierżawy Stoku na rzecz Franciszki z Rokossowskich Biskupskiej.
18) W kampanii napoleońskiej 1812 roku, przeciw Rosji, uczestniczy syn Maksymiliana Edwarda Bogusławskiego, dziedzica Włocina – Stanisław Bogusławski, jako porucznik 17 płk piechoty. W styczniu1813 r. awansuje do stopnia kapitana i odznaczony zostaje Krzyżem Wojskowym. W ostatnich akordach tej kampanii (początek roku 1813) uczestniczy brat Stanisława – Wojciech Bogusławski, podporucznik wojsk polskich.
19) W 1814 roku umiera Maksymilian Edward Bogusławski. Spadłe po nim dobra w parafii wojkowskiej (Włocin, części w Grzymaczewie i inne) dziedziczą jego dzieci zrodzone z Faustyny Kiedrowskiej h. Sas: Antonina 1v. Frankowska 2v. Opielińska, Joanna, Stanisław, Pacyfik Nikodem i Wojciech.
20) Maj 1817 roku - Stanisław Bogusławski, kpt wojsk polskich (syn Maksymiliana), sprzedaje zadłużony majątek Włocin wraz z sąsiednimi wsiami Alojzemu Niemojowskiemu. Wartość majątku oszacowano na 143 tys. zł. pol. z czego do rąk Bogusławskich trafia zaledwie 27 tys. zł. pol. gdyż resztę pochłonęły długi (zaciągnięte między innymi u bankiera berlińskiego Salomona Nathana).
21) W latach 1830-31 w powstaniu listopadowym uczestniczy, w randze majora, Stanisław Bogusławski, syn Faustyny i Maksymiliana Edwarda Bogusławskich.
22) Grudzień 1847 roku - wspomniany Stanisław Bogusławski dziedziczy po zmarłej małżonce Franciszce z Rudnickich majątek Stok leżący w parafii Wojków, w skład którego wchodziły wsie: Stok, Piegonisko i Poręby.
23) Sierpień 1859 roku - umiera Stanisław Bogusławski, po którym Stok dziedziczy jego syn Jan Nepomucen.
24) Czerwiec 1860 roku - wspomniany Jan Nepomucen Bogusławski kupuje na licytacji w Kaliszu rodzinny majątek Włocin wraz z wsiami: Chudoba, Stelmachy, Kije, Niwa, Pęczek, Jarychy i częściami w Grzymaczewie za 156 tys. zł. pol. Ponadto jest właścicielem majątków: Dąbrowa Rusiecka, Zawady, Ochle, Chrusty i Czepów Dolny, w których posiadanie wszedł dzięki małżeństwu z Pauliną Niemojowską h. Wierusz, córką Ludwiki z Walewskich i Józefa Niemojowskich.
25) 1868 rok - Jan Nepomucen Bogusławski zostaje wywłaszczony z dóbr Włocin na rzecz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
26) W 1874 roku Jan Nepomucen Bogusławski, sprzedaje Stok (par. Wojków) wraz z Porębami i Piegoniskiem małżonkom Oppenheym.
Reasumując:
Bogusławscy byli związani z parafią w Wojkowie od 1696 r. do 1874 r. czyli przez 178 lat. Żyło i umierało w tej parafii 7 pokoleń Bogusławskich!!!
Opracował:
Rafał Bogusławski
Majątki Bogusławskich położone w parafii Wojków.
STOK POLSKI. Wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Błaszki. Stok spotykamy w źródłach pisanych od 1400 r., kiedy to wieś była w posiadaniu Mikołaja ze Stoku . Jan Łaski wymienia Stok w XVI w. jako wieś należącą do parafii Wojków. Z początkiem tego wieku majątek był własnością Koźmińskich. W 1519 r. bracia Wiktoryn, Aleksander i Jan Koźmińscy, dziedzice miasta Lubowo koło Gniezna weszli w posiadanie Stoku (wraz z częścią miasta Iwanowice oraz kilkunastu innymi wsiami - Sobiesękami, Cieszykowem, Krowicą, itd.) odstąpiwszy połowę miasta Lubowo swoim braciom stryjecznym - Rochowi, Kasprowi, Sebastianowi i Marcinowi, synom Wojciecha z Koźmina .
W II połowie XVI w. właścicielem Stoku był Jan Biskupski z Zadąbrowia, który w roku 1585 zapisał 5000 zł posagu (na wsiach Żerosławice i Stok) swej żonie Jadwidze, córce Mikołaja Russockiego, łowczego sieradzkiego . W tym czasie w pobliskich majętnościach stawskich gospodarowali Leszczyńscy h. Wieniawa (w roku 1584 Rafał Leszczyński, wojewoda brzesko-kujawski kupił te dobra od Jerzego Latalskiego h. Prawdzic za 30 tys. zł). Na przełomie XVI i XVII w. Leszczyńscy weszli w posiadanie Stoku włączając wieś do dóbr stawskich. W roku 1604 Andrzej Leszczyński sprzedał majątek za 60 tys. zł księdzu Janowi Rozdrażewskiemu h. Doliwa . Po śmierci ks. Rozdrażewskiego dobra te przeszły drogą spadku na Helenę, Dorotę i Hieronima Rozdrażewskich. W latach 1621 –25 Hieronim Rozdrażewski, kasztelan międzyrzecki przejął całość majątku stawskiego odkupując części dóbr od Heleny z Rozdrażewskich Szyszkowskiej i Doroty z Rozdrażewskich Kretkowskiej. Po śmierci kasztelana włości spadły na jego córki: Barbarę, Dorotę i Katarzynę Rozdrażewskie, których opiekunowie sprzedali dobra stawskie wraz ze Stokiem za 46 tys. zł Stefanowi Gembickiemu, kasztelanowi rogozińskiemu, co miało miejsce w 1635 r. Po Stefanie Gembickim zapewne dziedziczył jego syn Paweł, mąż Barbary Rozdrażewskiej (córki Hieronima) .
W II połowie XVII w. majątek stawski, którego częścią nadal był Stok, stanowił własność Rafała z Woli Wężykowej Wężyka herbu Wąż, miecznika dobrzyńskiego i starosty sieradzkiego. W roku 1677 Rafał Wężyk zastawił Stok za 4000 zł Andrzejowi i Barbarze z Biernackich małżonkom Gałęskim, którzy 3 lata później kwitowali go z tej sumy . Po śmierci miecznika dobrzyńskiego Stok stał się własnością jego syna Józefa (pozostałe dobra spadłe po Rafale Wężyku znalazły się w rękach synów – Franciszka, Stanisława i Aleksandra a także córki Anny 1v. Ciświckiej, 2v. Łubieńskiej). W czasie, kiedy Józef Wężyk gospodarował w Stoku dał się poznać okolicznym dworom jako człowiek krewki, nie stroniący od zwady. Świadectwem tego są liczne pozwy przeciw Wężykowi wniesione do Trybunału Koronnego Piotrkowskiego . Dziedzica Stoku nękała procesami Helena Modlibowska z Grzymaczewa o zamordowanie jej męża Franciszka Borzysławskiego; skarżył się Andrzej Bogusławski, komornik gr. sieradzki, dziedzic Włocina o napad, pobicie, rabunek i znieważenie słowne; procesował się Władysław Krąkowski, wojski wieluński o nie zapłacenie kar sądowych; wnosił pozwy przeciw Wężykowi także Łukasz Borzysławski wraz z żoną Teresą Psarską o napad na ich dwór i pobicie. Krewki Józef Wężyk, w roku 1729, wstąpił w związek małżeński z Katarzyną Gorzyńską, córką Mikołaja i Teresy z Linowskich, wdową po Andrzeju Bogusławskim, komorniku gr. sieradzkim. Z tego małżeństwa zrodził się syn Władysław Wężyk.
Z roku 1732 zachował się opis stockiego dworu, wznoszonego niewątpliwie przez Józefa Wężyka ukazujący w jak złym stanie on się wówczas znajdował – fragmenty: „... wjeżdżając do dwora ze wsi most z gruntu zły, zbudować nowy potrzeba stąd, że wielkie topielisko jest. (...) Dwór na kopcu, od lat kilku zaczęty i nie dokończony, wpół szkudłami pobity na góźdź żelazny, które goździe zupełnie do łat nie dochodzą i stąd szkudeł siła poopadało (...) Ten dwór jest bez podłóg i posowy, bez drzwi, bez pieców i kominów, bez okien i okiennic (...) Izby bardzo przyszczupłe, że i łóżko wygodnie stać nie może (...). Wystawy przed tym dworem nie masz tylko słupy wiązane stoją, bez kozłów i dachu, jako też schodów i podłóg nie dostaje” .
Po Wężykach, kolejnym właścicielem Stoku był kasztelan rozpierski Kazimierz Rychłowski. Za jego rządów stan dworu niewiele się poprawił – fragmenty wizji wsi Stoku z r. 1757: „Wchodząc do dworu ze wsi wrota stoczyste z dęli (...) potrzebują poprawy. Idąc od wrót dwór na kopcu na koło kanałem obwiedziony, ale zalazłym i zarosłym. Poprzez ten kanał jest mostek, stary zły zgnieły. Dwór drewniany o czterech pokojach, sionkach dwóch i kuchence w środku, pod gontami. Ten dwór lub nie stary, jednak dla złego pobudowania (...) mocno pochylił się, przez co piece i kominy pogniótł” . Po śmierci kasztelana majątek przeszedł drogą spadku na jego synów: Franciszka i Antoniego. W końcu lat 70-tych dobra te przejął ostateczne Antoni Rychłowski a po nim jego synowie ks. Stanisław, Kazimierz, Alojzy i Józef. W roku 1781 bracia Rychłowscy sprzedali Stok swojemu bratu stryjecznemu Ignacemu Rychłowskiemu, kasztelanowi sieradzkiemu, synowi Franciszka . Ten, po krótkim czasie gospodarowania, zbył majątek stolnikowi smoleńskiemu Marcinowi Wągrowskiemu herbu Belina .
Stolnik smoleński władał dobrami stockimi przeszło dwadzieścia lat. Po II rozbiorze Polski Wągrowski osadził w swych dobrach kolonistów niemieckich, zakładając tzw. Hollendry Marcinowskie, Hollendry Sobiesęckie . Wągrowski zmarł bezpotomnie w 1802 r. pozostawiając po sobie wdowę Mariannę z Zakrzewskich, od której w roku 1812 dzierżawił Stok Walenty Bogusławski a następnie jego brat Ignacy. Po Bogusławskich dzierżawę przejęła Franciszka z Rokossowskich Biskupska . Po śmierci wdowy Wągrowskiej dobra te przeszły na bratanków stolnika – Stanisława i Marcina Andrzeja Wągrowskich. W wyniku regulacji hipoteki w 1821 r. jedynym właścicielem dóbr Stok stał się Marcin Wągrowski, a po jego śmierci w dniu 29 września 1827 r. – żona Franciszka z Rudnickich Wągrowska, która odsprzedała Stok w 1833 r., a następnie odkupiła od Józefa Lubowidzkiego, dyrektora Banku Polskiego .
Kolejnym właścicielem Stoku był Stanisław Bogusławski h. Ostoja, kapitan wojsk polskich, major w powstaniu listopadowym, syn Maksymiliana i Faustyny z Kiedrowskich, który jako drugi mąż Franciszki z Rudnickich 1v. Wągrowskiej przejął po niej w spadku Stok w dniu 17 grudnia 1847 roku. Gospodarował tym majątkiem 12 lat. Ostatnie chwile swego życia spędził w Piegonisku, wsi należącej do majętności stockich, „utrzymując się z własnych funduszów” gdzie zmarł 22 sierpnia 1859 r. mając lat 75. Po nim Stok odziedziczyły jego dzieci. Ostatecznie majątek przejął najstarszy syn Stanisława – Jan Nepomucen Bogusławski, który sprzedał go w 1874 r. małżonkom Oppenheym. Po ich śmierci dobra Stok nabył od sukcesorów Hieronim Nieszkowski, syn Stanisława. W 1883 r. kupił je Franciszek Meier, którego sukcesorem był syn Władysław. Ten przystąpił do parcelacji i wyprzedaży majątku, co miało miejsce w 1906 r. Resztówkę podworską kupił wówczas Walenty Wągrowski . Dziś ten kawałek dawnych dóbr ziemskich wraz ze stawami jest własnością Pani Marii z Wągrowskich Myszkowskiej.
WŁOCIN. Wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Błaszki. Dobra Włocin wraz z sąsiednim Grzymaczewem od wieków stanowiły jeden organizm gospodarczy. W XV w. owe majątki należały do Piotra Zajączka z Wrzącej herbu Świnka a po nim do jego synów: Jakuba, Mikołaja, Jana i Łukasza. W drugiej połowie XVI w. dobra te należały do Oporowskich, Russockich, następnie Suchorzewskich, Borzysławskich i Malskich.
W sierpniu 1696 r. Michał Malski, syn Sebastiana i Anny z Komorowskich zastawił Bogusławskim swoje dobra dziedziczne – wieś Włocin i część w Grzymaczewie w następującej proporcji: Marcinowi Bogusławskiemu za 1583 zł. pol., jego synowi Andrzejowi za 500 zł. pol., dwóm pozostałym synom, Stefanowi i Stanisławowi za 5 tys. zł. pol. i córce Mariannie, żonie Szymona Zabłockiego za 500 zł. pol.
Czas upływał a Malski wciąż zadłużał własne dobra. Wreszcie, w roku 1723, „...jegomość pan Malski, dziedzic, mając na pomienionych dobrach różne ciężary, a nie mając onych sposobu uspokojenia” sprzedał Włocin, części Grzymaczewa, folwark Jaryszkowski, Chudobę, Stelmachy, Niwę, Pęczek i Kije wraz z „dworem w Włocinie, budynkami dworskiemi, owczarnią, stodołami, spichlerzami, ogrodami, łąkami, sadami, polami, (...) borami, (...) młynem i młynarzem, Chudoba nazwanym, karczmami, poddanymi obojej płci (...) i ich sprzężajami, robocizną, (...), zasiewami oboimi, (...) i przynależytościami w całej okolicy zostającymi” Andrzejowi Bogusławskiemu, komornikowi granicznemu sieradzkiemu, synowi Marcina i Marianny z Rosowskich za 20 tys. zł. pol. W tym czasie Andrzej Bogusławski był już żonaty z Katarzyną Gorzyńską, dziedziczką Sulisławic, córką Mikołaja i Teresy z Linowskich.
Po śmierci Andrzeja Bogusławskiego (lipiec 1729 r.), dziedzicami majątku zostały jego dzieci: Barbara, Elżbieta, Franciszek Ksawery, Ignacy Piotr i Jakub. Ostatecznie, w 1782 r. ojcowiznę skupił w swym ręku najstarszy z nich – Franciszek Ksawery Bogusławski, chorąży wojsk koronnych. Oprócz dóbr dziedzicznych, wszedł w posiadanie majątku Smaszków i części w Kostrzewicach.
Franciszek Bogusławski wstępował w związki małżeńskie dwukrotnie – wpierw z Anną z Jankowskich, córką Jana i Barbary z Cywińskich, powtórnie z Anną z Pruszkowskich, córką Józefa i Marianny z Wolickich. Po śmierci Franciszka, w dniu 9 lutego 1796 roku, cały majątek spadł na jego dzieci: Juliannę Konstancję, żonę komornika ziemskiego wieluńskiego Józefa Kurcewskiego, Teklę Elżbietę, żonę szambelana Michała Mokrskiego, Maksymiliana Edwarda i Ludwika Bartłomieja Bogusławskich oraz Józefa Byszewskiego, rotmistrza wojsk koronnych, wdowca po Krystynie Bogusławskiej (córce Franciszka). W wyniku porozumień rodzinnych Włocin przejął Ludwik Bogusławski, który w latach 1801-1803 zaciągał pożyczki pod hipotekę rodzinnego majątku m. in. u Salomona Nathana, bankiera berlińskiego. Część długów zdołał spłacić, lecz u schyłku pierwszej dekady XIX w. zmarł, pozostawiając rodzinie Włocin i długi. Po Ludwiku we Włocinie gospodarowali przez pewien czas (1808-1809) małżonkowie – Salomea z Bobowskich i Antoni Onufry Bogusławski, syn Jakuba i Marianny Chodakowskiej. Następnie majątek przeszedł w ręce Maksymiliana Bogusławskiego, po którego śmierci stał się własnością jego dzieci, zrodzonych z Faustyny Kiedrowskiej herbu Sas – Antoniny (przyszłej żony prezydenta Kalisza Jana Opielińskiego), Joanny, Stanisława, Pacyfika i Wojciecha Bogusławskich. W roku 1817 Stanisław Bogusławski, kapitan wojsk polskich, w imieniu swoim i rodzeństwa sprzedał ojcowiznę Alojzemu Niemojewskiemu za 143 000 zł. pol. Majątek ponownie wrócił w ręce Bogusławskich za sprawą Jana Nepomucena Bogusławskiego, syna Stanisława, który kupił Włocin na publicznej licytacji w 1860 r. w Kaliszu, lecz w osiem lat później został wywłaszczony na rzecz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
We Włocinie jeszcze dziś możemy oglądać pozostałości po dawnym założeniu dworskim w postaci stawów, sadzawek i nasypów ziemnych.
Z Włocinem wiąże się szalenie elektryzująca historia konfliktu między Bogusławskimi a Borzysławskimi i zajazdami jakie miały miejsce w roku 1728. Otóż wszystko zaczęło się od koni „z chowu Bogusławskich”, które w dniu 20 kwietnia weszły w zboże sąsiada Łukasza Borzysławskiego. Ten konie zabrał i zamknął w swoim folwarku we Włocinie (We Włocinie było kilka folwarków, niektóre z nich były w rękach Borzysławskich). Łukasz Borzysławski trzymał te konie cały dzień. Dnia następnego, czyli 21 kwietnia nastąpił najazd na folwark Łukasza Borzysławskiego dokonany przez Józefa Wężyka i jego ludzi z inspiracji Katarzyny Bogusławskiej w celu odebrania koni. Katarzyna musiała poprosić kogoś o pomoc gdyż Andrzej Bogusławski był w Piotrkowie na sądach trybunalskich. Czasowo osamotniona Bogusławska wybrała największego w okolicy zawadiakę – Józefa Wężyka, miecznikowicza dobrzyńskiego, który miał liczną klientelę. Wężyk konie odebrał i oddał Bogusławskiej. Dzień później, czyli 22 kwietnia Borzysławscy (m.in. Łukasz i Franciszek) zaatakowali dwór we Włocinie by zarekwirować konie, które wyrządziły szkody w zbożu Łukasza Borzysławskiego i zemścić się za najazd Wężyka. Konie pojmali a Katarzynę Bogusławską, panią domu, pobili i podźgali dzidami zadając rany kłute w rękę i bok (rękę przebili na wylot). Franciszek Borzysławski osobiście pobił Franciszka Bogusławskiego (najstarszego syna Bogusławskiej). Kilka dni później, a może nawet już dnia następnego, Józef Wężyk z polecenia Katarzyny Bogusławskiej w towarzystwie Franciszka Bogusławskiego napadł na folwark Franciszka Borzysławskiego w Grzymaczewie w celu odzyskania koni i dla zemsty. W wyniku tego najazdu poraniony został Mikołaj Markowicz, chłop i poddany Borzysławskich, który pełnił funkcję woźnego sądowego. Markowicz w ciągu 7 godzin zmarł. Pobity i poraniony został także Franciszek Borzysławski, który zmarł po 3 tygodniach. Leczony był przez cyrulika z Błaszek (tego samego, który leczył Katarzynę Bogusławską) a następnie przez innego cyrulika, Żyda z Kalisza. Wg zeznań cyrulika z Błaszek Borzysławski zmarł na skutek złej metody leczenia zastosowanej przez konkurenta z Kalisza. Później Bogusławscy i Borzysławscy wzajemnie się oskarżali i obrażali. Wniesiono pozwy do Trybunału Koronnego, który wydał wyrok w tej sprawie w dniu 18 marca 1729 r. Katarzyna Bogusławska została skazana na karę wieży, której jednak nie odsiedziała. W kwietniu 1729 r. Borzysławscy i Katarzyna Bogusławska wzajemnie się kwitowali i uwalniali z wykonania wyroków.
Opracował:
Rafał Bogusławski
MIEJSCA NASZYCH ODWIEDZIN
1) Włocin – majątek Bogusławskich, który był w ich posiadaniu 178 lat (1696 – 1860). Zachowało się założenie dworskie z XIX w., głownie stawy podworskie. Znana jest lokalizacja dworu.
2) Sosna w Jarychach (obecnie Włocin Kolonia) – według znawców lokalnej fauny i flory uschła sosna ma blisko 300 lat! Drzewo to zatem musi pamiętać dawnych dziedziców Bogusławskich. Rośnie na terenie dawnego folwarku jaryszkowskiego, będącego częścią majątku Włocin.
3) Stok Polski – majątek Bogusławskich. Właścicielem Stoku był Stanisław Bogusławski, syn Maksymiliana. Po nim dziedziczył te dobra jego syn Jan Nepomucen, który sprzedał Stok w 1874 r. Zachowało się dawne założenie dworskie wraz z fosą i stawami. W Stoku, na terenie dawnego zespołu dworskiego (posesja Pani Marii Myszkowskiej) znajduje się kapliczka z tablicą, na której wymieniono właścicieli Stoku (w tym Bogusławskich).
4) Jasionna – majątek Załuskowskich skoligaconych z Bogusławskimi. Stanisław Bogusławski był mężem Urszuli Załuskowskiej. Jego brat – Wojciech Bogusławski był mężem Michaliny Przeuskiej, której siostra Joanna wyszła za mąż za Erazma Załuskowskiego, dziedzica Jasionnej. Zachował się tam piękny XVIII – wieczny dwór wraz z parkiem.
5) Brzeźnio – miejsce ściśle związane z rodziną Bogusławskich. Przez blisko pół wieku prepozytem tamtejszego kościoła i proboszczem parafii był ks. Ignacy Piotr Bogusławski, kanonik łęczycki, dziekan warcki. Zachował się w Brzeźniu wspaniały, barokowy kościół wzniesiony w latach 1755-58 przez ks. Bogusławskiego z fundacji Ignacego Błeszyńskiego, który był kuzynem ks. Ignacego Bogusławskiego.
6) Strumiany – miejsce naszego spotkania. W XVIII w. Strumiany częściowo należały do dóbr Witów, którego zastawnym właścicielem w latach 20-tych tego wieku był Stanisław Bogusławski, brat Andrzeja Bogusławskiego, komornika granicznego sieradzkiego, naszego przodka.
Opracował:
Rafał Bogusławski
Notki biograficzne osób wymienionych na tablicy epitafijnej wiszącej w kościele wojkowskim.
Andrzej Bogusławski h. Ostoja, urodzony ok. 1675 r. Syn Marcina, dziedzica Wrzeszczewic i Marianny z Rosowskich h. Korab, dziedziczki części dóbr Rososzyca. Bratanek ks. Stanisława Bogusławskiego, kanonika kapituły katedraknej włocławskiej, kustosza, proboszcza w Łaznowie (sędziego surogatora, delegowanego do sprawowania funkcji sędziego Trybunału Koronnego). Instygator Trybunału Koronnego w 1700 r. Regent grodzki sieradzki w latach 1703-1718. Komornik graniczny łęczycki i sieradzki w latach 1717-1729; komisarz przysięgły w 1719 r. Dziedzic części Rososzycy i posesor Wojsławic. Właściciel dóbr Włocin oraz osad wiejskich Kije, Stelmachy, Chudoba, Niwa, Pęczek, folwarku Jarychy i części dóbr Grzymaczew. Dwukrotnie żonaty – z Teresą Pomianowską i z Katarzyną Gorzyńską. Ojciec Barbary Rudnickiej, Elżbiety Rembiewskiej oraz Franciszka Kawerego, ks. Ignacego Piotra i Jakuba zrodzonych z Katarzyny Gorzyńskiej. Zmarł w lipcu 1729 r.
Katarzyna Gorzyńska h. Nałęcz, córka Mikołaja i Teresy z Linowskich. Dziedziczka Sulisławic i Gaju. Posesorka Stoku. Małżonka 1v. Andrzeja Bogusławskiego, 2v. Józefa Wężyka. Matka: Franciszka Ksawerego, Ignacego Piotra, Jakuba, Elżbiety i Barbary Bogusławskich oraz Władysława Wężyka. Zmarła ok. 1756 r.
Ks. Ignacy Piotr Bogusławski h. Ostoja, syn Andrzeja i Katarzyny z Gorzyńskich. Dziedzic Włocina i części Grzmaczewa. Kanonik kapituły archikolegiaty łęczyckiej. Dziekan dekanatu warckiego w latach 1755-1785. Prepozyt brzeźnieński od 1749 r. Za jego rządów w parafii w Brzeźniu w latach 1755-1758 wzniesiono piękny barokowy kościół, który pobenedyktował 1 grudnia 1758 r. W roku 1785 był komisarzem biskupim delegowanym do sprawdzenia łask i cudów przy obrazie NMP w Charłupii Małej. Zmarł około 1793 r.
Franciszek Ksawery Bogusławski h. Ostoja, syn Andrzeja i Katarzyny z Gorzyńskich. Konfederat barski – rotmistrz jednego z oddziałów sieradzkich . Chorąży kawalerii narodowej. Zarządca starostwa sokolnickiego. Asesor sejmiku sieradzkiego w 1761 r . Sygnatariusz aktu akcesyjnego szlachty sieradzkiej do Konstytucji 3 Maja . Dziedzic Smaszkowa, Włocina oraz części w Grzymaczewie i Kostrzewicach. Dwukrotnie żonaty – z Anną Jankowską i z Anną Pruszkowską. Ojciec Krystyny 1v. Łubieńskiej, 2v. Byszewskiej, Julianny Kurcewskiej i Tekli Mokrskiej (szambelanowej) oraz Maksymiliana i Ludwika. Zmarł 9 lutego 1796 roku .
Jakub Bogusławski h. Ostoja, syn Andrzeja i Katarzyny z Gorzyńskich, dziedzic Włocina i części Grzymaczewa, posesor dóbr Kłoski. Konfederat barski. Nadzorca (inspector) w starostwie klonowskim. Ożeniony z Marianną z Chodakowskich h. Dołęga, dziedziczką części dóbr Łagiewniki, (siostrą rodzoną Piotra, podstarosty ostrzeszowskiego i Maksymiliana, pułkownika wojsk koronnych, konfederatów barskich). Ojciec Anny 1 v. Zaleskiej 2 v. Koźmińskiej oraz synów – Antoniego Onufrego, Walentego i Ignacego. Zmarł ok. 1788 r.
Stanisław Bogusławski h. Ostoja, syn Maksymiliana i Faustyny z Kiedrowskich h. Sas, wnuk Franciszka. Urodzony w 1784 r. Dziedzic Włocina, części w Grzymaczewie oraz wsi Stok. Właściciel zastawny dóbr Brończyn. Odbył kampanię 1812 roku jako porucznik wojsk Księstwa Warszawskiego w 17 pułku piechoty. W dniu 21 stycznia 1813 r. uzyskał awans do stopnia kapitana. Od 2 lutego1815 r. w 2 pułku piech., następnie dymisja. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Major w powstaniu listopadowym (13 ppl. i 10 ppl.). Pierwszą jego żoną była Urszula z Załuskowskich h. Rola z Jasionnej, drugą Franciszka Orłowska, trzecią Franciszka Rudnicka i czwartą Maria Miniszewska. Z pierwszego związku miał syna Makarego, zmarłego w dzieciństwie i Jana Nepomucena, właściciela dóbr: Czepów Dolny, Zawady, Ochle, Dąbrowa Rudnicka, Włocin i Stok. Z Marii Miniszewskiej miał dzieci: Marię, Stanisławę, Walerię i syna Józefa. Ponadto miał córkę Zuzannę i syna Konrada.